Trading Frenzy: The Impact of Dunning-Kruger Effect on the World of Trading

اثر دانینگ کروگر (Dunning-Kruger effect) یک مفهوم روانشناختی است که به توصیف پدیده‌ای اشاره دارد که در آن افرادی با اطلاعات و مهارت‌های محدود، خود را بیش از حد، توانا می‌پندارند و در نتیجه، اغلب به برآوردهای نادقیقی از خود می‌رسند و نمی‌توانند نقاط ضعف خود را تشخیص دهند. این اثر بر اساس تحقیقات دو روان‌شناس آمریکایی به نام‌های دیوید دانینگ و جوستین کروگر صورت گرفته است. تاریخچه اثر دانینگ-کروگر به سال 1999 برمی‌گردد، زمانی که دانینگ و کروگر در یک مقاله علمی با عنوان "آگاهی از ناآگاهی: چرا افراد با شایستگی کمتر، به خود شایستگی بیشتری نسبت می‌دهند" (Unskilled and Unaware of It: How Difficulties in Recognizing One's Own Incompetence Lead to Inflated Self-Assessments) به بررسی این مفهوم پرداختند.

آنها در این تحقیق نشان دادند که افرادی که در مهارت یا دانش خاصی ضعیف هستند، به دلیل کمبود آگاهی درباره تونایی‌ها و محدودیت‌های خود، برآورد درستی از دانش خود ندارند و ممکن است به خودشان شایستگی بیشتری نسبت دهند. این تحقیق پس از انتشار، توجه گسترده‌ای را به خود جلب کرد و اثر دانینگ-کروگر، به تدریج تبدیل به یک اصطلاح روانشناسی معروف شد. این اثر در حوزه‌های مختلفی از جمله آموزش، علوم اجتماعی، روانشناسی و مدیریت مورد بررسی قرار گرفته است و تأثیرات آن در تصمیم‌گیری‌های فردی و سازمانی بررسی شده است.

همانطور که در تصویر بالا می‌بینید، نمودار اثر دانینگ-کروگر به صورت یک نمودار دو بعدی ترسیم می‌شود. در محور افقی نمودار، میزان مهارت یا دانش فرد قرار می‌گیرد، که از چپ به راست افزایش می‌یابد. در محور عمودی نمودار، قضاوت فرد درباره میزان مهارت یا دانش خودش نشان داده می‌شود، که از پایین به بالا افزایش می‌یابد.

نمودار اثر دانینگ-کروگر دارای الگوی بخصوصی است. در ابتدا، با افزایش مهارت یا دانش، قضاوت افراد از خودشان متناسب با این رشد دانش، رشد می‌کند. به عبارت دیگر، افراد با افزایش مهارت، درک بهتری از میزان مهارت و دانش خود پیدا می‌کنند و به شکلی منطقی، به خود شایستگی بیشتری نسبت می‌دهند. اما در مرحله بعدی، که مهارت و دانش فرد رشد می‌کند، قضاوتی خوش‌بینانه و ناپایدار در فرد شکل می‌گیرد. افراد در این مرحله، به دلیل کمبود آگاهی درباره محدودیت‌ها و توانایی‌های واقعی خود، به اشتباه، به خود شایستگی بیشتری نسبت می‌دهند. با افزایش مهارت و دانش، افراد به شکل معکوس عمل می‌کنند و این بار شایستگی خود را کمتر از واقعیت می‌پندارند. در واقع نمودار اثر دانینگ-کروگر نشان می‌دهد که افراد در ابتدا که از مهارت یا دانش کمی برخوردارند، خود را به شکلی غیرمنطقی، عالی و بی‌نقص ارزیابی می‌کنند. در مقابل، با افزایش مهارت و دانش، خودبزرگ‌بینی افراد کاهش می‌یابد و آگاهی از نیاز به رشد و بهبود در آنها افزایش پیدا می‌کند. نمودار اثر دانینگ-کروگر بسیار مهم است زیرا به فرد این امکان را می‌دهد تا درک صحیحی از میزان مهارت و دانش خود پیدا کند و در دام تخمین‌های خوش‌بینانه و یا بدبینانه از توانایی‌های خود نیافتد.

عواقب منفی اختلال رفتاری اثر دانینگ-کروگر بر معامه‌گران

اثر دانینگ-کروگر ممکن است تأثیرات منفی بر معاملگری داشته باشد. این اختلال رفتاری می‌تواند توانایی فرد در تحلیل و ارزیابی صحیح شرایط بازار را کاهش دهد و به تصمیمات نادرست و پرریسک منجر شود. افرادی که دارای این اختلال رفتاری هستند، در مدیریت ریسک معاملات خود، الگوهای خاصی را دنبال می‌کنند. در ادامه، تأثیرات منفی این اختلال بر معاملگری را بیان می‌کنیم:

1.توهم دانش: فرد مبتلا به دانینگ-کروگر احساس می‌کند که دارای دانش و تجربه کافی برای تصمیم‌گیری در معاملات است، حتی اگر اطلاعات کافی و صحیحی در دست نداشته باشد. این توهم می‌تواند به تصمیمات نادرست، ریسک‌پذیری بالا و عدم رعایت مدیریت ریسک منجر شود.

2.عدم توانایی در مدیریت احساسات: افراد مبتلا به این اختلال در مدیریت احساسات خود، ضعف دارند. این امر می‌تواند منجر به اتخاذ تصمیمات احساسی و واکنش‌های غیرمنطقی فرد شود و معاملات او را تحت تأثیر قرار دهد.

3.ناتوانایی در تحلیل و پیش‌بینی صحیح: توهم دانش و برتری می‌تواند باعث کاهش توانایی فرد در تحلیل و پیش‌بینی درست روند بازار و عوامل تأثیرگذار بر آن شود و در نتیجه به تصمیمات نادرست و زیان‌باری منجر شود.

4.نادیده گرفتن ریسک‌ها: افراد مبتلا به دانینگ-کروگر ممکن است به دلیل توهم برتری، ریسک‌های موجود در معاملات را نادیده بگیرند یا به شکلی غیرمنطقی در بازار ریسک کنند. این امر می‌تواند به زیان‌هایی منجر شود که در یک شخص عادی قابل پیش‌گیری بوده‌اند. آنها به دلیل داشتن اعتماد به نفس کاذب، به سادگی و بدون در نظر گرفتن ریسک‌های موجود، وارد معاملات می‌شوند که این امر منجر به ضررهای مالی و اقتصادی شدید می‌شود.

5.نداشتن ثبات در روند معاملات: افراد مبتلا به این اختلال در روند معامله‌گری خود بسیار ناپیوسته و بی‌نظم عمل می‌کنند. این بی‌ثباتی باعث از دست دادن فرصت‌های سودآور وتحمیل ضررهای ناشی از تصمیمات اشتباه می‌شود.

6.کاهش توانایی یادگیری و ترقی: توهم دانایی در اثر دانینگ-کروگر فرآیند یادگیری شخص را مختل می‌کند و به نتایج نامطلوبی در معاملات منجر می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال به سبب تصورات و باورهای اشتباه و همچنین خودمحوری، نمی‌توانند از فرصت‌های آموزشی خود به درستی استفاده کنند.

7.عدم پذیرش شکست: زمانی که این افراد با شکست روبرو می‌شوند، اغلب نمی‌توانند آن را قبول کنند. احساس برتری و توهم دانش باعث می‌شود که آنها مسئولیت شکست‌های خود را نپذیرند. به علاوه، افراد مبتلا به اختلال رفتاری دانینگ-کروگر عموماً در تعامل با دیگران کمترین انعطاف‌پذیری را نیز نشان می‌دهند.

8.افزایش تنوع در معاملات: این افراد به شکلی بی‌رویه و بدون بررسی کافی، وارد معاملات مختلف می‌شوند. آنها تمایل به ایجاد تنوع بیش از حد در پرتفوی معاملاتی خود دارند که این امر می‌تواند منجر به عدم تمرکز کافی و در نهایت تضعیف عملکرد معاملاتی فرد شود.